A może do Parku Zdrojowego?
Jeszcze cieszymy się złotą, polską jesienią. Najlepiej widać ją w Parku Zdrojowym, gdzie roślinność przyodziewa się w kolorową szatę. Warto w tym czasie wybrać się na spacer w to miejsce. Posłuchać szumu fontanny i zaobserwować, jak przyroda zmienia się i przygotowuje na nadejście zimy. O walorach i zaletach Parku Zdrojowego pisze Lech Wiewióra z Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Oddział Jastrzębie-Zdrój.
Jastrzębski Park Zdrojowy założony został najprawdopodobniej wraz z pierwszymi obiektami kąpielowymi nowego uzdrowiska. Na planach uzdrowiska z roku 1865 park jest już zaznaczony. Pierwotnie urządzony był w stylu krajobrazowym, a dopiero z początkiem dwudziestego stulecia wzbogacony został o nowe elementy. Park Zdrojowy posiada powierzchnię 18,2 ha i dzieli się na dwie części, ogrodową i leśną. Część ogrodowa ma ok. 4,6 ha powierzchni, a leśna 13,5 ha. W Parku Zdrojowym występuje 46 gatunków drzew, w tym 27 obecnego pochodzenia m.in. rzadko wstępująca w naszej strefie daglezja zielona oraz sosna wejmutka, sumak octowiec oraz rzadkie nawet w skali w kraju, kasztan jadalny, miłorząb dwuklapowy i zółtnica pomarańczowa. Krzewy reprezentowane są przez 27 gatunków z czego 15 obcego pochodzenia. Na florę składa się 14 gatunków mszaków i 99 gatunków roślin naczyniowych występujących w leśnej części parku. Z tej liczby 46 gatunków należy do rzadkich a 20 do bardzo rzadkich. Charakterystycznym dla tej flory jest występowanie 9 gatunków górskich, w tym rzadkości w znaczeniu regionalnym narecznicy szerokolistnej, tojości gajowej, smotrawy okazałej.
Zwiedzanie Parku Zdrojowego rozpoczynamy od głównego wejścia i tablicy informacyjnej. Idąc główną aleją wejściową zwracamy uwagę na krzewy różaneczników kotawbijskich, których ojczyzną jest Ameryka Północna, a nazwa pochodzi od nazwy szczepu Indian i rzeki Cotawba. Krzewy zakwitają w czerwcu fioletowymi kwiatami a tylko jeden z nich kwitnie nieco później i biało. Warto także zwrócić uwagę na rosnące wzdłuż alei dęby, graby i jesiony.
Gdy miniemy budynek dawnych łazienek (po prawej stronie) skręcimy w lewo i po około 15 metrach dojdziemy do jadalnego kasztana. Kasztan jadalny posiada ostro ząbkowane liście i w naturalnych warunkach (kraje południowe) jadalne owoce. W naszych warunkach drzewa te nie owocują, jest zbyt zimno i za duże zaciemnienie. W pobliżu kasztana jadalnego rosną pochodzące z Ameryki Północnej, sosny wejmutki. Od sosen kierujemy się w stronę Domu Zdrojowego. Zaraz na narożniku rośnie miłorząb dwuklapowy pochodzący z Chin, gdzie sadzony jest jako drzewo owocowe i ozdobne. W niektórych krajach Azji czczony jest jako drzewo święte. W pobliżu rośnie drzewo żółtnicy pomarańczowej pochodzące z Ameryki Północnej.
Występuje tu także krzewiasty cis pospolity podlegający ochronie gatunkowej. Ze względu na twarde drewno wykorzystywano dawniej cisy do produkcji łuków i kusz. Dlatego już król Władysław Jagiełło wprowadził rygorystyczny zakaz jego wycinania. Za muszlą koncertową rosną lipy drobnolistne i drzewiaste okazy klonu polnego.
Od pijalni wód schodzimy ścieżką do leśnej części parku, aby poznać rzadkie gatunki roślin grądu. Rośnie tu (z lewej strony) rzadki piżmaczek wiosenny a nieco niżej, górska roślina kwitnąca w lipcu i sierpniu, smotrawa okazała. W północnej części parku utrzymał się fragment wilgotnego grądu z gwiazdnicą wielkokwiatową tworzącą na początku czerwca białe plamy kwiatów. Tu też mamy stanowiska kopytnika o nerkowatych liściach. Z północnej części parku zawracamy w kierunku południowym przez głęboki wąwóz mocno oszpecony przez rurociąg.
Dno wąwozu porasta roślinność szuwarowa z wiążówką błotną, krwawnicą pospolitą, jeżogłówką gałęziastą i manną fałdowaną. Z lewej strony na stromiźnie jaru rosną leszczyny i trzemieliny, a w runie występuje gwiazdnica wielkokwiatowa kokorycz pełna, turzyca leśna i inne. Nieco powyżej rośnie krzew górski, bez koralowy. Trochę dalej na obrzeżach cieku wodnego rośnie jaskier kosmaty i gajowiec żółty.
Spacer kończymy przy tablicy informacyjnej w punkcie wyjścia. Aby możliwie dokładnie poznać roślinność parku trzeba takich wycieczek poznawczych odbyć co najmniej cztery - końcem kwietnia, w połowie maja, w połowie czerwca i we wrześniu. Potwierdzenie odbycia wycieczki można uzyskać podobnie jak w przypadku zabytków (odcinek I niniejszej prezentacji). Propozycje wycieczki napisałem korzystając, często dosłownie, z opracowanej przez dra Antoniego Kuśkę propozycji ścieżki dydaktycznej przez park.
piątek, 6 lis 2015, Lech Wiewióra
