Mamo, tato sprawdź jak widzę
Zmysł wzroku dostarcza takiego rodzaju informacji, które nie są osiągalne za pośrednictwem innych zmysłów. Szacuje się, że ok. 80% informacji o otaczającym świecie człowiek zdobywa za pośrednictwem wzroku. Widzenie ułatwia nawiązywanie kontaktów pomiędzy ludźmi i umożliwia porozumiewanie się bez słów.
Możliwość obserwowania wyrazu twarzy innych osób, odpowiadania uśmiechem na uśmiech ułatwia nawiązywanie i wzmacnianie przywiązania. Wzrok wykorzystywany jest również do ustalania wspólnego pola uwagi z osobą znajdującą się w pobliżu. Wzrok pobudza do zabawy i aktywnego poznawania otoczenia. W połączeniu z ruchem umożliwia on niemowlętom nieustanne odkrywanie nowych informacji o otaczającym ich świecie.
Wzrok pobudza i ułatwia rozwój poznawczy i społeczny. Stymuluje rozwój ruchowy- wszak prowokuje małe dziecko do przemieszczania się w kierunku interesujących go rzeczy. Ułatwia też uczenie się przez naśladownictwo-pobudza dziecko do naśladowania czynności wykonywanych przez członków rodziny. Pomaga w uczeniu się odpowiednich, akceptowanych społecznie zachowań i nabywanie umiejętności w zakresie samoobsługi (jedzenie, ubieranie się).
Wzrok jest jedynym zmysłem , który umożliwia integrowanie informacji pochodzących z innych zmysłów. Tylko wzrok i słuch pozwalają dzieciom na obserwowanie i zbieranie informacji o ludziach, przedmiotach i zdarzeniach z większej odległości. Wzrok dostarcza ciągłych, równoczesnych, całościowych informacji o świecie, znajdującym sie poza zasięgiem ręki.
Widzenie odgrywa też znaczącą rolę w rozwoju uwagi. U dzieci prawidłowo widzących bodźce wzrokowe bardziej niż wskazówki dźwiękowe, dotykowe czy węchowe determinują uważne skupianie się. Wzrokowa kontrola otoczenia dostarcza ludziom możliwość łączenia aktywnego dotyku i ruchu z doświadczeniem wzrokowym, co pozwala na celowe poznawanie otaczającego świata. Mając na uwadze te przedstawione powyżej podstawowe informacje dotyczące znaczenia zmysłu wzroku dla rozwoju dziecka proponuję Państwu pomoc w codziennej obserwacji funkcjonowania wzrokowego dziecka.
Proste ćwiczenia możecie przeprowadzić podczas zabawy.
Do ćwiczeń wykorzystajcie ulubione zabawki dziecka ( ważne , aby były niezbyt duże, w pierwszych miesiącach życia, w biało-czarnych kolorach, potem o intensywnej barwie). Pamiętajcie by dać dziecku wystarczającą ilość czasu na reakcję. Jeżeli podczas ćwiczeń zauważycie Państwo niepokojące zachowanie dziecka możecie zgłosić się do lekarza okulisty.
PAMIĘTAJCIE JEDNAK
Nie wszystkie dzieci mają jednakowe tempo rozwoju i pewne funkcje mogą pojawić się u nich nieco później. U dzieci mogą pojawić sie także inne reakcje niż te, które przedstawione zostaną w ćwiczeniach. Na przykład intensywne poruszanie rączkami, nóżkami, zastyganie w bezruchu, gaworzenie, uśmiech, szerokie otwieranie oczu itp.
Poniższe wskazówki dotyczące oceny umiejętności widzenia dziecka w pierwszym roku życia zostały opracowane przez pracowników Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie.
PIERWSZY MIESIĄC ŻYCIA
Dziecko reaguje na światło
Sprawdź:
Czy dziecko odwraca głowę w kierunku okna, wpatruje sie w światła, jasne ściany.
Dziecko utrzymuje spojrzenie na kontrastowym przedmiocie
Sprawdź:
Pokaż dziecku z bliskiej odległości od twarzy (20-30cm) czarno-biały przedmiot. Dziecko powinno zauważyć go i zatrzymać na nim spojrzenie przez kilka sekund.
Dziecko reaguje na twarze bliskich
Sprawdź:
Pochylając sie nad dzieckiem zobacz czy patrzy na Twoją twarz. Jeżeli nie obserwujesz takiej reakcji spróbuj podkreślić Swoją twarz na przykład przez mocniejszy makijaż i sprawdź czy teraz dziecko ją zauważy.
Dziecko porusza wzrokiem za wolno poruszjacym sie przedmiotem
Sprawdź:
Umieść zabawkę na wprost oczu dziecka i powoli przesuwaj ją w prawą stronę. To samo ćwiczenie wykonaj w lewą stronę. Dziecko powinno podążać oczami za zabawką do 40-60 cm
w obu kierunkach( może przy tym poruszać głową)
DRUGI - TRZECI MIESIĄC
Dziecko uśmiecha sie w odpowiedzi na uśmiech
Sprawdź:
Uśmiechnij sie do dziecka i zobacz czy ono uśmiechnie sie do Ciebie.
Dziecko zaczyna przyglądać się własnym dłoniom
Sprawdź:
Czy dziecko bawiąc sie dłońmi patrzy na nie.
Dziecko śledzi wzrokiem poruszujący sie przedmiot
Sprawdź:
Unieść kolorową zabawkę na wprost oczu dziecka i poruszaj nią w różnych kierunkach (od prawej strony do lewej, od góry do dołu, po skosie i po okręgu)
Dziecko powinno podążać za nią wzrokiem.
U dziecka pojawiają się zbieżne ruchy gałek ocznych.
Sprawdź:
Pokaż zabawkę na wprost oczu dziecka w odległości około 60 cm i powoli przybliżaj ją do nasady nosa. Oczy powinny jednocześnie zbiegać się w kierunku nosa.
CZWARTY - PIĄTY MIESIĄC
Dziecko wyciąga ręce w kierunku przedmiotów znajdujących się w zasięgu jego rąk
Sprawdź:
Czy dziecko widząc ulubioną zabawkę wyciąga po nią rękę i patrzy na nią.
Czy dziecko patrzy na zabawkę, gdy się nią bawi ( kiedy nią potrząsa lub przekłada z ręki do
ręki)
Dziecko potrafi obserwować upadające i toczące się zabawki
Sprawdź:
Czy po wyrzuceniu zabawki z łóżeczka dziecko spojrzy przez chwilę na podłogę próbując ją
szukać.
Dziecko przenosi spojrzenie z jednego przedmiotu na drugi
Sprawdź:
Pokaż dziecku takie same (lub podobne) zabawki, jedna z prawej, druga z lewej strony.
Porusz jedną z nich, sprawdź czy dziecko patrzy za nią. Następnie porusz drugą zabawką
i zobacz czy dziecko przeniosło na nią spojrzenie. Powtórz kilkakrotnie to ćwiczenie
pokazując zabawki w innych obszarach pola widzenia.
SZÓSTY - SIÓDMY MIESIĄC
Dziecko reaguje na obiekty pokazane w całym obszarze pola widzenia
Sprawdź: Pokazuj dziecku ulubioną zabawkę w różnych obszarach widzenia ( z prawej, z lewej, z góry, z dołu) i obserwuj czy dziecko reaguje na nią( uśmiecha się, wyciąga ręce)
Dziecko rozpoznaje dobrze znane mu osoby. Może zauważyć zmiany w wyglądzie osób
z najbliższego otoczenia.
Sprawdź:
Zmień coś w wyglądzie swojej twarzy ( np. załóż ciemne okulary, czapkę, zmień fryzurę)
Podejdź do dziecka nic nie mówiąc. Zaobserwuj czy reakcja dziecka na Twoją twarz jest inna
niż zwykle.
ÓSMY - DWUNASTY MIESIĄC
Dziecko zaczyna interesować sie małymi przedmiotami ( patrzy na nie i próbuje sięgać)
Sprawdź:
Połóż przed dzieckiem kilka drobnych przedmiotów( kolorowe groszki, cukierki)
Sprawdź czy patrzy na nie i próbuje po nie sięgać.
Dziecko zaczyna interesowac się oglądaniem książek.
Sprawdź:
Pokaz dziecku książeczkę i obserwuj czy patrzy na kolorowe obrazki.
Dziecko bawi się różnego rodzaju pojemnikami ( pudełka, kubki)
Sprawdź:
Czy dziecko patrzy na to, co robi podczas otwierania, zamykania pojemników, wkładania
i wyjmowania z nich drobnych przedmiotów.
Dziecko porusza się w strone interesujących go obiektów, osób
Sprawdź:
Czy przemieszcza się w kierunku osoby lub ulubionej zabawki, gdy ją zauważy.
Tyflopedagog mgr Zyta Szotek
piątek, 3 lut 2012, PPP
